Waarom sorry zeggen zo erg niet is

Door: Merlijn de Bruin

Nederland was vroeger best wel kut. Zo hebben we tijdens onze “gouden” eeuw honderdduizenden slaven de halve wereld over gestuurd. Ook in het oosten van de wereld werden de inheemse volkeren die de Nederlandse winsten in de weg stonden, bruut verjaagd of afgeslacht. Nu we toch in het oosten zijn, in 1945 stak Nederland een stokje voor onafhankelijkheid van Nederlands-Indië, door zogenoemde “politionele acties”. Ik zou het zelf eerder een vrijheidsstrijd noemen, waarin Nederland als bezetter haar “bezit” verdedigde. Pas na druk van andere westerse machten en honderdduizend doden kregen de Indonesiërs hun land terug.

Nederland is nooit heel scheutig met excuses geweest. Zo hebben we nog steeds geen sorry gezegd voor de eeuwigdurende verplichte vakantie van miljoenen Afrikanen in Amerika. Voor onze acties in Nederlands-Indië wilde Beatrix al haar excuses aanbieden, maar dat mocht niet van de toenmalige regering. Inmiddels heeft Nederland via Willem Alexander een stotterend excuus aangeboden, voor het geweld in de jaren ’40 in het algemeen, maar niet voor de grootschalige Nederlandse massamoorden. Dat was toch een brug te ver. Overigens vind ik niet dat de individuele militairen hier veel aan te rekenen valt, het was de Nederlandse regering die onder valse voorwendselen jonge Hollanders de jungle in heeft gestuurd, voor een oorlog die sowieso niet zou moeten bestaan. 

Vaak is de reactie hierop dat het niet de huidige generatie is die misdaden heeft begaan. Het zou geen zin hebben om excuses aan te bieden, omdat de huidige regering toch niet verantwoordelijk is, dan heeft het geen toegevoegde waarde. Deze redenering komt uit het idee dat het verleden en het heden op een grote afstand staan, dat alles wat toen is gebeurd geen enkele connectie met de huidige samenleving te maken heeft. Het is anders. De kloof in onze samenleving uit de “gouden” eeuw is nog steeds niet helemaal gedicht. Dit is evident in de VS, waar mensen met een donkere huidskleur in ongeveer ieder opzicht achtergesteld worden en zijn. Ook in Nederland leeft ons slavernijverleden nog voort, zoals te merken is door de BLM-protesten in ons land van afgelopen jaar. Excuses lost dit niet op, maar helpt wel met het accepteren van onze fouten en hun hedendaagse gevolgen. Een probleem oplossen begint met het probleem herkennen. 

Al met al heeft Rutte naar mijn mening nog flink wat uit te leggen. Niet voor zijn eigen acties, maar voor de acties van de regering die hij nu vertegenwoordigt. Pas als er excuses zijn geweest, kunnen wij de geschiedenis een collectieve plek geven. Gezien het feit dat Rutte een marathonlengte voorloopt de rest van de partijen, acht ik de kans klein dat hier snel iets aan gaat veranderen. Maar een man kan hopen. 

Ps. Mocht je het nou heel erg oneens met dit relaas zijn, stuur me dan ff een appje, dan kunnen virtuele ruzie gaan maken.