De Metaverse: Een gevaarlijk universum

Door: Levy Zegers

Enkele dagen geleden keek ik met open mond naar een video waarvan ik dacht dat het de nieuwste aflevering van ‘Black Mirror’ was, een serie over grillige toekomstscenario’s die plaats zouden kunnen vinden wanneer de mens de technologie op een onverantwoorde manier verder laat ontwikkelen. In deze video zag ik een nogal emotieloze man die mij ervan probeerde te overtuigen dat zijn meesterplan voor de toekomst van het internet een goede stap is voor de mensheid. Al snel realiseerde ik me dat het geen fictie was. De man in de anderhalf uur lange video was de CEO van Facebook — Mark Zuckerberg — die zijn plan uitlegde om binnen een aantal jaren een volledige ‘metaverse’ te creëren, een immense virtuele wereld die via geaugmenteerde – en virtuele realiteit grenst aan onze fysieke wereld. Een dergelijke wereld wordt al langer de toekomst van het internet genoemd, maar moeten we wel willen dat dit dit universum door Zuckerberg aangestuurd wordt? Naar mijn mening niet.

Allereerst vind ik dat  de timing van de video en de naamswijziging van het moederbedrijf naar ‘Meta’, waar onder andere Facebook, Instagram en Whatsapp onder vallen, erg verdacht is. Het zal je waarschijnlijk niet ontgaan zijn dat het Facebook van Zuckerberg de laatste tijd erg onder druk staat. Facebook had een rol bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen en doet volgens velen te weinig om ‘fake news’ tegen te gaan. Facebook heeft hierdoor de laatste jaren een steeds slechtere naam gekregen, waardoor een naamswijziging natuurlijk wel erg goed uitkomt op dit moment. De hiermee gepaarde focus op Marks utopische universum ‘Metaverse’ is als het aan mij ligt een erg doorzichtige manier om de blik van critici van de grote problemen rondom Facebook af te wenden. Hoewel naar mijn mening een metaverse zoals Zuckerberg het omschrijft grotendeels nastrevenswaardig is, doet het moment waarop dit plan bekend wordt gemaakt mij dus twijfelen aan zijn echte intenties.

Ten tweede deel ik niet het vertrouwen dat Zuckerberg heeft in de positieve gevolgen van een snelle totstandkoming van een metaverse. In de video geeft hij duidelijk aan dat hij het niet eens is met juristen en politici die (te) snelle ontwikkeling van technologie aan banden willen leggen via wetgeving. In de video vraagt hij zelfs expliciet om meer vrije ruimte te krijgen zodat hij zijn gang kan gaan. Hoewel ik zelf een groot fan ben van technologische ontwikkeling en ook erg de potentie van een metaverse zie, weet ik ook dat deze zorgen van juristen er niet zonder reden zijn. De constante ontwikkeling van technologie zorgt er immers voor dat oudere wetgeving soms niet voldoende waarborgen biedt ter bescherming van (mensen)rechten van gebruikers. In de video laat Zuckerberg bijvoorbeeld een levensechte hologram zien van één van zijn werknemers. Volgens hem zal in de toekomst iedereen een dergelijke hologram van zichzelf kunnen maken om deze vervolgens in te kunnen zetten tijdens hun werk of in hun privé-leven. Zonder goede wetgeving en andere regels zullen deze hologrammen ongestraft misbruikt kunnen worden. Denk bijvoorbeeld aan de niet-ondenkbare situatie waarbij een puber een neppe hologram maakt van een machtige politicus die vervolgens een dreigement uit naar een ander land. We zien nu al dat een ‘deepfake’ een groot probleem kan opleveren, laat staan een levensechte hologram. Zuckerberg zal daarom toch echt pas op de plaats moeten maken, waarbij hij moet accepteren dat hij niet alle ruimte krijgt om een metaverse te creëren.

Ten slotte zal Zuckerberg met een eigen metaverse nóg meer macht hebben over de wereldpolitiek dan dat hij nu al heeft. Een metaverse is een versie van het internet dat al enkele jaren door meerdere bedrijven nagestreefd wordt, bijvoorbeeld door het bedrijf Epic Games. Door de naamswijziging naar ‘Meta’, het woord ‘Metaverse’ met een hoofdletter te laten beginnen en de poging om iedereen zijn applicaties te laten gebruiken probeert Zuckerberg de toekomst van het internet in zijn eigen handen te krijgen. Met het geld en de macht die hij op dit moment al heeft lijkt het niet onrealistisch dat zijn eigen ‘Metaverse’ de hele wereld over zal gaan, waardoor hij nog meer mensen nog sterker afhankelijk maakt van zijn producten. Hoewel hij nu al een van de grootste lobbyisten is van de grote techgiganten, zal hij op die manier nog meer invloed krijgen op de politiek. Deze invloed lijkt mij absoluut geen goede ontwikkeling, zeker niet wanneer Zuckerberg doorgaat zonder de grote problemen rondom zijn technologie op te lossen.

Er kan dus gerust gezegd worden dat ik bezorgd ben over de plannen van Zuckerberg om zijn eigen ‘Metaverse’ te creëren. Dit omdat de timing van het plan verdacht is en er op dit moment nog te weinig waarborgen zijn voor de bescherming van de gebruikers. Hiernaast zal zijn macht over de politiek alleen maar groter worden door deze creatie. Hoewel ik persoonlijk niet kan wachten totdat ik mijn vrienden kan ontmoeten in een metaverse, hoop ik niet dat deze metaverse dan met een hoofdletter geschreven zal worden