Rutte en Sánchez versus de veto

Door: Benthe van der Grijp

Eind maart heeft demissionair premier Mark Rutte samen met de Spaanse premier Pedro Sánchez een discussie stuk uitgebracht waarin zij pleiten voor een sterker Europa. Zij willen een Europa dat met meer “strategische autonomie” handelt op het wereldtoneel. We moeten minder afhankelijk worden van andere spelers, en een tegenwicht kunnen bieden aan groeiende wereldmachten. Dit is een opmerkelijke actie die nauwelijks terug te vinden is in de Nederlandse media. 

Het meest ingrijpende voorstel gaat over het vetorecht, waar ze op sommige gebieden vanaf willen. Er moet vaker een “majority voting system” gebruikt worden om een effectief besluitvormingsprocess tot stand te brengen. Europa moet dus meer supranationale bevoegdheden krijgen volgens Rutte, terwijl het anti-EU sentiment alleen maar groeit in Nederland. 

Door de timing van het zelfgetitelde “non-paper”, is het stuk onder de radar gebleven in het nieuws. Op 25 maart, een dag na de publicatie van Rutte en Sánchez werd namelijk het zinnetje “positie Omtzigt – functie elders” gelezen, wat een storm veroorzaakte waarin het discussiestuk verloren ging. 

In het verleden hebben Spanje en Nederland regelmatig tegenover elkaar gestaan in EU kwesties, vaak volgens de klassieke Noord-Zuid scheidslijn. Het meest recente voorbeeld hiervan is de onenigheid tussen de landen over de vorm van het corona herstel pakket. 

De samenwerking tussen Rutte en Sánchez is dus onverwachts. Een mogelijke verklaring voor deze collaboratie is de persoonlijke chemie tussen de twee leiders, ze schijnen goed met elkaar overweg te kunnen. De Brexit kan een andere aanleiding zijn geweest. Nederland en Spanje willen zich sterk positioneren in een veranderend Europa. 

De rol van de Euro wordt ook besproken maar zonder enige diepgang in de huidige problemen rondom de monetaire unie. Digitalisering wordt aangedragen als oplossing voor vrijwel alle issues waar de EMU in te toekomst tegenaan kan lopen. Digitalisering, technologie en de wereldmarkt zijn de hoofdonderwerpen van het discussiestuk. Spanje en Nederland lijken samen naar een economisch supranationaal en modern Europa toe te willen.