Onder het mom van de lange termijn

Door: Jonas Hoekstra

De laatste tijd begin ik mij steeds meer af te vragen naar de zin van alle dingen die ik elke dag doe. Nu moet je mij niet misvatten en denken dat ik mij in een depressieve bui bevindt (al komt het soms wel in de buurt). Dit zijn voor mij eerder constructieve vragen naar de redenen die ons bewegen. 

Waarom eet ik gezond elke dag? Omdat dat goed voor mij is, op de lange termijn. 

Waarom spaar ik geld? Omdat dat goed voor mij is, op de lange termijn.

Waarom studeer ik? Omdat dat goed voor mij is, op de lange termijn.

Het lijkt evident dat veel dingen niet per se waardevol in zichzelf zijn maar een doel dienen, om ons verder te brengen in ons leven: studeren geeft ons een breder baanperspectief, gezond eten een goede gesteldheid. Ook onze lockdown brengt ons op de lange termijn voordelen, om besmettingen te voorkomen en ‘to flatten the curve’ om het zo te zeggen. 

Op het eerste oog lijkt dit perfect. Een klein klusje elke dag, een kleine taak elke dag en het zal hoe dan ook goed met ons gaan, op de lange termijn. “Investeren in je toekomst” is een leus die jullie maar al te bekend in je oren zal klinken, want o wee als je dat niet doet. De toekomst waar je niet in ‘investeert’ is grillig, onzeker en iets wat koste wat het kost moet worden vermeden. Maar deze redenering blijkt zeer onlogisch, gezien het feit dat een toekomst waar wel in ‘geïnvesteerd’ is, net zo onzeker is als eentje waarin dit niet het geval is. 

De toekomst is het domein van pure chaos. Er is geen lange termijn, er is geen termijn, zelfs. Een goede studie afronden, met goede cijfers, garandeert ons in geen enkele zin een baan. Elke dag sparen garandeert ons niet rijkdom aan het einde van de rit. Onze samenleving laat zichzelf geloven dat investeren in de toekomst belangrijk is, maar zijn we hier niet te ver in doorgedraaid? Misschien zijn we weggekwijnd in het aangename gevoel dat de toekomst rooskleurig MOET zijn, omdat het heden niet zo aangenaam is. 

Wanneer ik elke dag voor mijn computer zit en mijn taakjes doe, dan vraag ik mij af: waarom zou ik niet gewoon nu op mijn fiets stappen en gaan genieten van de zon? Ik haat studeren! Ik hou van de zon! En, beste lezer, soms doe ik dat ook. Ik ben mij sterk bewust van het belang van een academische loopbaan, maar het is gemakkelijk gedesillusioneerd te raken. Deze saaie lessen, op deze saaie computer, die ik elke dag volg, die moeten toch wel iets goeds voor mij betekenen op de lange termijn? Ik weet het niet. En ik denk dat velen het eigenlijk ook niet zeker weten. Dat is niet erg, dat is nu eenmaal hoe de toekomst werkt. 

Recentelijk haal ik veel plezier uit de korte termijn. Activiteiten die goed zijn omwille van zichzelf, en die in het hier en nu goed of plezierig zijn. In een situatie zoals onze bekende lockdown, is het gemakkelijk verwikkeld te raken in de neerwaartse spiraal van uitzichtloosheid. De oplossing, ligt, voor handen. Letterlijk! Iets maken, iets vormen, iets doen waarvan ik duidelijk een beeld kan hebben. Als ik een taart wil bakken, dan bak ik een taart. Als ik wil tekenen, dan teken ik. Als ik wil dansen, dan dans ik, in het hier en nu. Dit zijn de dingen waar ik controle over heb in mijn leven, en dat is genoeg. Onzekere tijden vereisen namelijk zekere dingen. 

Addendum: Gedurende het schrijven van dit stuk zijn er een aantal protest-feesten geweest in het vondelpark in Amsterdam. Dit soort activiteiten zijn niet waar ik voor pleit in dit stuk, doe wat je doet, maar doe het wel veilig. Het organiseren van, en participeren in activiteiten die schadelijk zijn voor de rest van de bevolking is iets waar ik niet achter sta, en dit moet dan ook hard worden aangepakt.